सध्या आंब्याचे सिझन सुरु असून बाजारात लंगडा, दसरी, तोतापुरी, सफेधा, अल्फोन्सो इत्यादी अनेक प्रकारचे आंबे खाल्ले जातात. फळांच्या राजामध्ये फायबर, व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन ए आणि इतर पोषक घटक असतात. जे शरीराला अनेक फायदे देतात. पण रसायनाने पिकवलेला आंबा खाणे विषारी असू शकते.
आंब्याचा पुरवठा वाढवण्यासाठी आंबे अनैसर्गिक पद्धतीने पिकवले जातात. यासाठी विषारी रसायने वापरली जातात. ज्याचे अनेक दुष्परिणाम आहेत. FSSAI ने या रसायनाचे दुष्परिणाम आणि त्याची चाचणी करण्याचा सोपा मार्ग सांगितला आहे.
FSSAI (ref.) नुसार, कॅल्शियम कार्बाइडचा वापर आंबा कृत्रिमरीत्या पिकवण्यासाठी केला जातो. जे ऍसिटिलीन वायू काढतात आणि या वायूमुळे आंबा पिकतो. कॅल्शियम कार्बाइडला ‘मसाला’ असेही म्हणतात. आंब्याव्यतिरिक्त केळी, पपई इत्यादी पिकवण्यासाठीही हे रसायन वापरले जाते.
भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरणाने कॅल्शियम कार्बाइड या धोकादायक आंबा पिकवणाऱ्या रसायनाचे खालील दुष्परिणाम सूचीबद्ध केले आहेत.
चक्कर येणे
जास्त तहान
चिडचिड
अशक्तपणा
गिळण्यात अडचण
उलट्या
त्वचेचे व्रण इ.
कमी वेळेत आणि खर्चात पुरवठा वाढवण्यासाठी आणि जास्त काळ ताजे राहण्यासाठी आंबा रासायनिक पद्धतीने पिकवला जातो. त्यामुळे आंब्याचा रंग, आकार आणि चव बदलते. एका दृष्टीक्षेपात, कृत्रिमरित्या पिकवलेले आंबे नैसर्गिक दिसतात. परंतु त्यांच्यात पोषक तत्वांची तीव्र कमतरता असू शकते आणि दुष्परिणाम होऊ शकतात.
FSSAI म्हणतो की काळे डाग असलेले आंबे खरेदी करणे टाळा. कारण कॅल्शियम कार्बाइड या रसायनापासून मिळणाऱ्या ऍसिटिलीन वायूपासून ते शिजवता येते. कोणतेही फळ खाण्यापूर्वी ते वाहत्या पाण्याखाली चांगले धुवावे.
