आज बुधवारी संसदेवरील हल्ल्याला 22 वर्षे पूर्ण होत आहेत. संसदेवर झालेल्या हल्ल्याच्या वर्षपूर्तीनिमित्त संसदेच्या सुरक्षेत हलगर्जीपणाचे प्रकरण समोर आले आहे. संसदेच्या कामकाजादरम्यान दोन व्यक्तींनी प्रेक्षक गॅलरीतून अचानक लोकसभेच्या खासदारांच्या आसनावर उडी मारली. मात्र, सुरक्षा कर्मचाऱ्यांनी दोन्ही संशयितांना पकडले. सभागृहाचे कामकाज तहकूब झाल्यानंतर खासदारांनी या घटनेचे वर्णन भयावह असल्याचे सांगितले. बरोबर 22 वर्षांनंतर त्याच प्रकारची दहशत दिसून आली.
चला जाणून घेऊया 13 डिसेंबर 2001 रोजी काय झाले होते?
13 डिसेंबर 2001 रोजी लोकशाहीच्या मंदिराला दहशतवाद्यांनी लक्ष्य केले होते. लष्कर-ए-तैयबा आणि जैश-ए-मोहम्मदच्या पाच दहशतवाद्यांनी संसद भवनावर हल्ला केला. या हल्ल्यात नऊ जणांचा मृत्यू झाला होता. मृतांमध्ये दिल्ली पोलिसांचे सहा कर्मचारी, संसद सुरक्षा सेवेचे दोन कर्मचारी आणि एका माळीचा समावेश आहे. त्याचवेळी हल्ला करण्यासाठी आलेले दहशतवादी मारले गेले. संसदेत हिवाळी अधिवेशन सुरू होते. खासदार सभागृहात उपस्थित असताना समर्थक आणि विरोधकांमध्ये काही मुद्द्यावरून प्रचंड गदारोळ झाल्यानंतर दोन्ही सभागृहांचे कामकाज ४० मिनिटांसाठी तहकूब करण्यात आले. पण दरम्यान, संसदेबाहेर झालेल्या गोळीबाराने केवळ संसदच नव्हे तर संपूर्ण देश हादरला होता. देशातील लोकशाहीच्या सर्वात मोठ्या मंदिरावर दहशतवाद्यांनी हल्ला केला होता.
सुरक्षा दलाच्या जवानांनी वाहन थांबवण्याचा प्रयत्न केला
सकाळी 11.28 वाजता गदारोळामुळे संसदेचे कामकाज तहकूब करण्यात आले. सकाळी 11.29 वाजता तत्कालीन उपराष्ट्रपती आणि राज्यसभेचे सभापती कृष्णकांत यांची सुरक्षा कर्मचारी संसद भवनाच्या गेट क्रमांक 11 वर बाहेर येण्याची वाट पाहत होते. त्याचवेळी एक पांढऱ्या रंगाची एम्बेसेडर कार वेगाने येताना दिसली. उपराष्ट्रपतींचा ताफा. संसदेकडे येणाऱ्या वाहनांच्या सामान्य वेगापेक्षा या वाहनाचा वेग जास्त होता. लोकसभा संकुलाचा सुरक्षा रक्षक जगदीश यादव या वाहनाच्या मागे धावताना दिसला, तो वाहनाला तपासणीसाठी थांबण्याचा इशारा देत होता.
जगदीश यादव इतक्या बेफामपणे धावताना पाहून उपराष्ट्रपतींच्या प्रतीक्षेत असलेल्या सुरक्षा कर्मचाऱ्यांना धक्काच बसला आणि त्यांनी वाहन थांबवण्याचाही प्रयत्न केला. यामध्ये एएसआय जीत राम, एएसआय नानक चंद आणि एएसआय श्याम सिंग हेही राजदूताच्या दिशेने धावले. सुरक्षा कर्मचारी वेगाने त्याच्या दिशेने येत असल्याचे पाहून एम्बेसेडर कारच्या चालकाने आपली कार गेट क्रमांक एकच्या दिशेने वळवली. उपराष्ट्रपतींची गाडी गेट क्रमांक 1 आणि 11 जवळ उभी होती. कारचा वेग खूप होता आणि वळण लागल्याने चालकाचे नियंत्रण सुटले आणि कार थेट उपराष्ट्रपतींच्या गाडीला धडकली. तोपर्यंत संसद परिसरात काही अनुचित घटनेची बातमी पसरली होती.
राजदूताचे चारही दरवाजे एकाच वेळी उघडल्याने कारच्या मागे धावणाऱ्या सुरक्षा कर्मचाऱ्यांनाही पोहोचता आले नाही आणि क्षणार्धात कारमध्ये बसलेले पाच दहशतवादी बाहेर आले आणि त्यांनी चहूबाजूंनी अंदाधुंद गोळीबार सुरू केला. या पाचही जणांच्या हातात एके-47 होती. पाचही जणांच्या पाठीवर आणि खांद्यावर बॅगा होत्या. दहशतवाद्यांच्या हल्ल्याचा पहिला बळी चार सुरक्षा कर्मचारी होते जे एम्बेसेडर कार थांबवण्याचा प्रयत्न करत होते.
दहशतवादी गोळ्या आणि ग्रेनेडचा मारा करत होते
कॅम्पसच्या आत आणि बाहेर गोंधळ आणि दहशतीचे वातावरण होते आणि प्रत्येकजण पळून जाण्यासाठी कोपरा शोधत होता. गेट क्रमांक 11 मधून गोळीबाराचा जास्तीत जास्त आवाज येत होता. पाच दहशतवादी अजूनही एम्बेसेडर कारच्या आसपास गोळ्या आणि ग्रेनेड गोळीबार करत होते. दहशतवाद्यांना गेट क्रमांक 11 च्या दिशेने जमताना पाहून दिल्ली पोलिस आणि सीआरपीएफच्या जवानांसह संसद भवनाचे सुरक्षा कर्मचारी गेट क्रमांक 11 च्या दिशेने सरकले. दोन्ही बाजूंनी गोळीबार सुरू होता.
सर्व वरिष्ठ मंत्र्यांना सुरक्षित स्थळी हलवण्यात आले
दहशतवादी इमारतीत घुसतील अशी भीती सुरक्षा जवानांना होती. त्यामुळे सर्वप्रथम तत्कालीन गृहमंत्री लालकृष्ण अडवाणी आणि संरक्षणमंत्री जॉर्ज फर्नांडिस यांच्यासह सर्व ज्येष्ठ मंत्र्यांना तातडीने सभागृहात सुरक्षित स्थळी नेण्यात आले. इमारतीत जाणारे आणि बाहेर जाणारे सर्व दरवाजे बंद होते. सुरक्षा कर्मचारी तत्परतेने आपापल्या पोझिशन्स तयार करतात आणि ग्रेनेड आणि गोळ्यांच्या दरम्यान सर्व संधी घेण्यास सुरुवात करतात, जेव्हा अचानक पाच दहशतवादी आपली पोझिशन्स बदलू लागतात. पाच दहशतवाद्यांपैकी एकाने गोळीबार केला आणि गेट क्रमांक 1 कडे सरकले, तर उर्वरित चार दहशतवाद्यांनी गेट क्रमांक 12 कडे जाण्याचा प्रयत्न केला.
आतमध्ये घुसून काही नेत्यांना इजा पोहोचावी यासाठी दहशतवादी सभागृहाच्या दारापर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न करत होते. मात्र सुरक्षा दलाच्या जवानांनी सर्व दरवाजांभोवती आधीच आपले स्थान तयार केले होते.
दहशतवाद्याने रिमोट दाबून स्वत:ला उडवले
प्रत्यक्षदर्शी सांगतात की दहशतवादी इकडे तिकडे धावत होते आणि गोळ्या झाडत होते पण त्यांना समजले नाही की सभागृहात प्रवेश करण्याचे दरवाजे कुठे आणि कोणत्या बाजूने आहेत. या गदारोळात गेट क्रमांक १ च्या दिशेने निघालेल्या एका दहशतवाद्याने तेथून गोळीबार केला आणि सभागृहात प्रवेश करण्यासाठी संसद भवनाच्या कॉरिडॉरमधून एका दरवाजाकडे सरकले. पण त्यानंतर सतर्क सुरक्षा कर्मचाऱ्यांनी त्याला गोळ्या झाडल्या. गोळी लागताच तो गेट क्रमांक एकजवळील कॉरिडॉरच्या दरवाजापासून काही अंतरावर पडला.
हा दहशतवादी पडला होता. पण तरीही तो जिवंत होता. त्याला पूर्णपणे लक्ष्य करूनही सुरक्षा कर्मचारी त्याच्या जवळ जाण्याचे टाळत होते. कारण तो स्वत:ला बॉम्बस्फोटाने उडवून देईल अशी भीती होती आणि सुरक्षा कर्मचाऱ्यांची ही भीती चुकीची नव्हती, कारण जमिनीवर पडल्यानंतर काही क्षणांतच दहशतवाद्याला आपण आता वेढले असल्याचे जाणवल्यावर त्याने लगेच रिमोट दाबून आत्महत्या केली. त्याच्या अंगावर बॉम्ब बांधला होता. हा आत्मघाती हल्ला होता.
आत्मघातकी हल्ला लक्षात घेता सुरक्षा कर्मचारी सावधगिरीने काम करत होते.
चार दहशतवादी अजूनही जिवंत होते. ते फक्त जिवंतच नव्हते तर ते सतत इकडे तिकडे धावत होते आणि अंदाधुंद गोळ्या झाडत होते. दहशतवाद्याच्या खांद्यावर आणि हातावर उपस्थित असलेल्या बॅगांवरून त्याच्याकडे गोळ्या, बॉम्ब आणि ग्रेनेडचा पूर्ण साठा असल्याचे दिसून आले.
चार दहशतवादी लपण्याची जागा शोधत कॉम्प्लेक्समध्ये इकडे तिकडे पळत होते. दुसरीकडे, सुरक्षा जवानांनी आता दहशतवाद्यांना चारही बाजूंनी घेरण्यास सुरुवात केली होती. गोळीबार अजूनही सुरूच होता. आणि यादरम्यान पाच क्रमांकाच्या गेटजवळ सुरक्षा दलाच्या जवानांच्या गोळ्यांनी आणखी एक दहशतवादी मारला जातो.
संपूर्ण ऑपरेशनला 40 मिनिटे लागली
तीन दहशतवादी अजूनही जिवंत होते. संसद भवनातून जिवंत सुटू शकणार नाही हे तिघांनाही चांगलंच माहीत होतं.कदाचित त्यामुळेच ते पूर्ण तयारीनिशी आले होते.त्यांच्या अंगावर एक बॉम्ब होता जो त्यांना नष्ट करण्यासाठी पुरेसा होता आता तो सभागृहात प्रवेश करण्याचा शेवटचा प्रयत्न करत होता आणि गोळ्या झाडत हळू हळू गेट क्रमांक 9 च्या दिशेने जाऊ लागला. मात्र सतर्क सुरक्षा कर्मचाऱ्यांनी त्याला गेट क्रमांक नऊजवळ घेरले.
संकुलातील झाडांचा आधार घेत दहशतवादी गेट क्रमांक नऊपर्यंत पोहोचले होते. सुरक्षा कर्मचाऱ्यांनी आता त्यांना गेट क्रमांक 9 जवळ पूर्णपणे घेरले. दहशतवादी सुरक्षा जवानांवर ग्रेनेड फेकत होते, मात्र सतर्क सुरक्षा जवानांनी तिन्ही दहशतवाद्यांना ठार केले. संपूर्ण ऑपरेशनला 40 मिनिटे लागली.
