Bodhi Tree : बोधीवृक्षाचे (पिंपळ) दर्शन घेण्यासाठी केवळ देशातूनच नव्हे तर परदेशातूनही हजारो लोक भगवान बुद्धांच्या पहिल्या प्रवचनाचे ठिकाण असलेल्या सारनाथ येथे येतात. मात्र, ते झाड दिवसेंदिवस तुटत आहे. आता वनविभाग हेरिटेज म्हणून जतन करत आहे. एवढेच नाही तर झाडांवरून पडणारी पानेही वनविभाग वाचवत आहेत. त्या पानांचे ऐतिहासिक महत्त्व समजावून सांगून ती परदेशी लोकांना भेट म्हणून दिली जाणार आहेत.
बोधीवृक्ष हा त्याच्या पिढीतील चौथा वृक्ष आहे. हे सारनाथमधील भगवान बुद्धांच्या पहिल्या उपदेशाशी देखील संबंधित आहे. या झाडाखाली बसून भगवान बुद्धांनी आपल्या पहिल्या पाच शिष्यांना प्रथम उपदेश केला. नंतर या झाडाचा काही भाग श्रीलंकेत नेवून लावला गेला.
1931 मध्ये झाडाची एक फांदी श्रीलंकेतून सारनाथला आणण्यात आली आणि ती मूळगंध कुटी विहार बौद्ध संकुलात लावण्यात आली. तेव्हापासून देश-विदेशातून बौद्ध अनुयायी येथे दर्शनासाठी येत आहेत आणि वृक्षाची पूजा आणि प्रदक्षिणा घालत आहेत. आत्तापर्यंत लोक त्याची पाने घेऊन त्यांच्या घरी, पुस्तके किंवा प्रार्थनास्थळांमध्ये ठेवतात. मात्र आता वनविभागच या पानांची जपणूक करत आहे.
बोधीवृक्षाचा उपयोग आणि महत्त्व लक्षात घेऊन त्याच्या पानांपासून भेटवस्तू तयार करण्याची योजना आखली जात आहे. ही भेट विशेषत: परदेशी लोकांना दिली जाईल, जेणेकरून ते त्यांच्या देशात जाऊन या झाडाचे महत्त्व सांगू शकतील….वनसंरक्षक
