Air Force Flag : आज वायुसेना दिनी भारतीय वायुसेनेने 72 वर्षांनंतर आपला ध्वज बदलला आहे. प्रयागराज येथील बमरौली सेंट्रल एअर कमांडच्या मुख्यालयात याचे अनावरण करण्यात आले. 8 ऑक्टोबर 1932 रोजी हवाई दलाची स्थापना झाली. यावेळी तब्बल 72 वर्षांनंतर हवाई दलाने आपला ध्वज बदलला आहे.
पूर्वी ते रॉयल फोर्स म्हणून ओळखले जात होते. यानंतर त्याचे नाव रॉयल इंडियन एअरफोर्स ठेवण्यात आले. देशाच्या स्वातंत्र्यानंतर 1950 मध्ये रॉयल हा शब्द काढून इंडियन एअर फोर्स हे नाव बदलण्यात आले आणि ध्वजही बदलण्यात आला.
नौदलानंतर आता हवाई दलालाही नवा ध्वज मिळाला आहे. प्रयागराजमध्ये हवाई दलाच्या 91 व्या स्थापना दिनानिमित्त एअर चीफ मार्शल व्हीआर चौधरी यांच्या हस्ते नवीन ध्वजाचे अनावरण करण्यात आले. येथील सेंट्रल एअर कमांड हेडक्वार्टर बमरौली येथे आयोजित हवाई दलाच्या परेडनंतर हवाई दलाच्या नवीन ध्वजाचे अनावरण करण्यात येणार आहे.
प्रमुख संरक्षण कर्मचारी (CDS) जनरल अनिल चौहान यांच्या उपस्थितीत हवाई दलाच्या ध्वजाचे अनावरण करण्यात आले. नवीन LAF ध्वज हवाई दलाची मूल्ये अधिक चांगल्या प्रकारे प्रतिबिंबित करण्यासाठी डिझाइन करण्यात आला आहे.
रविवारी, नवीन ध्वज प्रथम चालत्या व्यासपीठावर चार हवाई योद्धांनी फडकवला आणि हवाई दल प्रमुखांसमोर आणला. त्यानंतर हवाई दल प्रमुखांनी नवीन ध्वजाचे अनावरण केले. त्याचवेळी समोरच्या दोन ड्रोनच्या पडद्याच्या भिंतीमागून एक मोठा ध्वज उभा करण्यात आला.
जी परेडची पार्श्वभूमी म्हणून ठेवण्यात आली आहे. यानंतर ध्वजस्तंभावर नवीन पताका फडकवण्यात आली. तिथून जुनी आवृत्ती काढून टाकण्यात आली. ते दुमडून पूर्ण सन्मानाने हवाई दल प्रमुखांना सुपूर्द करण्यात आले आणि नंतर हवाई दल संग्रहालयात प्रदर्शन म्हणून समाविष्ट केले जाईल. यादरम्यान हवाई दलाच्या विमान Mi-17V5 ने हवाई दलाच्या नवीन ध्वजासह खाली उड्डाण केले.
ध्वजाच्या वरच्या उजव्या कोपर्यात बदल केले आहेत.
हवाई दलाचा सध्याचा ध्वज निळा आहे. यात पहिल्या चतुर्थांश भागामध्ये राष्ट्रध्वज आहे आणि मध्यभागी राष्ट्रध्वजाच्या रंगांनी बनलेले एक गोलाकार वर्तुळ आहे, म्हणजे भगवा, पांढरा आणि हिरवा. हे चिन्ह 1951 मध्ये स्वीकारण्यात आले.
हवाई दलाने जारी केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे की, हवाई दलाच्या मूल्यांचे अधिक चांगले प्रतिबिंबित करण्यासाठी आता एक नवीन ध्वज तयार करण्यात आला आहे. ध्वजाच्या वरच्या उजव्या कोपर्यात बदल केले आहेत. उड्डाणाच्या बाजूला वायुसेना क्रेस्टचा समावेश केला जाईल.
सध्याच्या ध्वजावर अशोक स्तंभाचा सिंह आहे आणि त्याच्या खाली देवनागरीत ‘सत्यमेव जयते’ लिहिलेले आहे. ऐतिहासिक अशोक स्तंभ हा भारताचा शस्त्रास्त्रही आहे. खाली पंख पसरलेले हिमालयीन गरुड आहे, जे भारतीय वायुसेनेच्या लढाऊ गुणांचे प्रतीक आहे. हिमालयन गरुडाभोवती एक हलके निळे वर्तुळ आहे, ज्यावर ‘भारतीय वायुसेना’ असे लिहिलेले आहे.
संस्कृतमध्ये भारतीय वायुसेनेचे ब्रीदवाक्य आहे ””””नभः स्पृशं दीप्तम्””””. मराठीत याचा अर्थ आहे ”विजयाने आकाशाला स्पर्श करा””” हे ब्रीदवाक्य श्रीमद्भगवद्गीता अध्याय ११ श्लोक २४ मधून घेतले आहे आणि त्याचा अर्थ असा आहे. ‘उज्ज्वल तुम्ही स्वर्गाला स्पर्श कराल’ किंवा दुसऱ्या शब्दांत ‘आकाशाला गौरवाने स्पर्श करा’
