न्युज डेस्क – अलीकडेच, प्रेक्षकातील एका व्यक्तीने भारताचे सरन्यायाधीश डीवाय चंद्रचूड (CJI D Y Chandrachud) यांना त्यांच्या विदेश दौऱ्यादरम्यान एक साधा प्रश्न विचारला. यानंतर सर्वोच्च न्यायालयातील न्यायाधीशांच्या खुर्चीची उंची समान ठेवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
आता न्यायाधीशांसाठीच्या खुर्च्यांची रचना नव्या पद्धतीने करण्यात आली आहे. ज्यामध्ये न्यायाधीश त्यांच्या सोयीनुसार फेरबदल करू शकतात, तसेच ते देखील त्याच उंचीवर सेट केले जातात. हा बदल सर्वोच्च न्यायालयात अलीकडील पायाभूत सुविधांच्या दुरुस्तीचा एक भाग आहे, ज्यामध्ये नवीन डिजिटल तंत्रज्ञानाचा समावेश आहे.
‘इंडियन एक्स्प्रेस’च्या वृत्तानुसार, सर्वोच्च न्यायालयाच्या रजिस्ट्रीच्या अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, बर्याच काळापासून न्यायाधीश त्यांच्या गरजा आणि सोयीनुसार खुर्च्या बदलत आहेत. पण बाकांवरील खुर्च्यांच्या असमान उंचीने कधीच अधिकाऱ्यांचे लक्ष वेधले नव्हते. 21 मे ते 2 जुलै या सर्वोच्च न्यायालयाच्या उन्हाळ्याच्या सुट्टीत यूकेमध्ये एका कार्यक्रमात CJI चंद्रचूड यांच्या निदर्शनास आणून दिले तेव्हा त्यांनी त्याची दखल घेतली.
प्रेक्षकांमधील एका जिज्ञासू व्यक्तीने सरन्यायाधीशांना विचारले, ‘तुम्ही मला सांगू शकाल का की बेंचमधील खुर्च्या वेगवेगळ्या उंचीच्या का असतात?’ त्या व्यक्तीने सर्वोच्च न्यायालयाचे कामकाज ऑनलाइन पाहिले होते.
एकसमानतेसाठी खुर्च्यांची उंची समान ठेवण्याचा निर्णय
सरन्यायाधीश चंद्रचूड यांना लगेच समजले की ते बरोबर आहेत आणि भारतात परतल्यावर त्यांनी ही गोष्ट त्यांच्या कर्मचाऱ्यांना सांगितली. त्यांनीही मान्य केले की हा एक वैध प्रश्न आहे. ते म्हणाले की, खुर्च्यांची उंची वेगळी असते कारण वेगवेगळे न्यायाधीश वेगवेगळ्या वेळी खुर्च्या बदलतात.
याचे मुख्य कारण म्हणजे कामाच्या जास्त तासांमुळे पाठीच्या समस्या आहेत. त्यानंतर CJI चंद्रचूड यांनी सुप्रीम कोर्टाच्या अधिकार्‍यांना निर्देश दिले की खुर्च्यांना खांदा, मान, पाठ आणि मांडीला योग्य आधार असावा आणि ते शरीरानुसार समायोजित केले जावे, परंतु एकसमानतेसाठी किमान त्यांची उंची समान ठेवली पाहिजे.
खुर्च्या किमान काही दशके जुन्या आहेत
या सूचनांचे यथोचित पालन करण्यात आले आणि जेव्हा सर्वोच्च न्यायालय पुन्हा उघडले तेव्हा खुर्च्या पुन्हा समान उंचीवर समायोजित केल्या गेल्या. या खुर्च्यांमध्ये पाठीमागे आणि खांद्यांना चांगला आधार दिला गेला. सर्वोच्च न्यायालयाच्या रजिस्ट्रीच्या अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, या खुर्च्या किमान काही दशके जुन्या होत्या.
मात्र, खरेदीचे नेमके वर्ष सांगता आले नाही. ते म्हणाले की, या खुर्च्यांची मूळ रचना कधीही बदलली नाही कारण न्यायालयाला पारंपरिक रचना कायम ठेवायची होती. परंतु न्यायाधीशांच्या वैयक्तिक गरजा आणि आवडीनिवडी लक्षात घेऊन ते वेळोवेळी बदलले गेले.
पाठीच्या समस्येमुळे अनेक न्यायाधीशांनी खुर्च्या बदलल्या
सर्वोच्च न्यायालयाच्या रजिस्ट्रीच्या अधिकार्‍यांनी सांगितले की, माजी सरन्यायाधीश एनव्ही रमणा यांनी ऑर्थोपेडिक गरजेनुसार त्यांच्या खुर्चीत बदल केला होता. वर्तमान CJI चंद्रचूड यांनी देखील काही वर्षांपूर्वी असेच केले होते जेव्हा त्यांना पाठीच्या खालच्या भागात समस्या होती. मात्र, नवीन बदल करूनही सर्व प्रश्न सुटलेले नाहीत, असे दिसते. कारण, पाठदुखीने त्रस्त असलेले न्यायमूर्ती सूर्यकांत 2 ऑगस्ट रोजी घटनेच्या कलम 370 मध्ये केलेल्या बदलांना आव्हान देणाऱ्या याचिकांच्या सुनावणीदरम्यान कार्यालयातील छोट्या खुर्चीचा वापर करताना दिसले होते.
