वर्धा येथील शेतकरी चंद्रशेखर रोकडे अनेक वर्षांपासून पारंपरिक शेती पद्धती वापरत होते. आपल्या शेतात आपला जीव ओतला तरीही, कालबाह्य पद्धती आणि कीटकनाशके आणि खतांच्या फवारणीसाठी मजुरांचे व्यवस्थापन या आव्हानांनी त्याला मागे खेचले. शिवाय, माती परीक्षण, खरेदी आणि पीक सल्ला यासारख्या अनेक प्रक्रिया विविध माध्यमांद्वारे हाताळल्याने उत्पादकता आणि कार्यक्षमता या दोन्हींवर परिणाम झाला.
“मला सर्वात जास्त गरज असताना, विशेषत: फवारणीसाठी मजूर मिळणे कठीण होते. जेव्हा मला सलाम किसानचा शोध लागला, तेव्हा तो गेम चेंजर होता, कामे सोपी झाली जी आधी जबरदस्त वाटत होती,”चंद्रशेखर यांना आठवते.
जेव्हा त्यांनी एक अग्रगण्य सलाम किसान मल्टी-स्टॅक आधुनिक शेती प्लॅटफॉर्म शोधला, जो एंड-टू-एंड कृषी उपाय ऑफर करतो, तेव्हा एक टर्निंग पॉइंट आला. सलाम किसानच्या सेवांचा अवलंब करून, चंद्रशेखर यांनी पारंपारिक शेती पद्धतींपासून आधुनिक, तंत्रज्ञान-आधारित पद्धतींकडे संक्रमण केले. ड्रोन फवारणी, माती परीक्षण आणि सुव्यवस्थित खरेदी सेवा हे त्यांच्या शेतीच्या सुधारित दृष्टिकोनाचा पाया बनले.
विशेषत: ड्रोन फवारणीमुळे त्याच्या कामात बदल झाला. पूर्वी, पारंपारिक पंप वापरून कीटकनाशकांची फवारणी करण्यासाठी अनेक तास लागायचे आणि अतिरिक्त श्रम लागायचे. यामुळे केवळ खर्चात वाढ नव्हे तर पीक संरक्षण प्रयत्नांच्या वेळेवर परिणाम होत असे.
पंपसोबतफवारणीसाठी काही तास आणि दिवस लागत असले तरी, सलाम किसानने सुसज्ज केलेल्या ड्रोन फवारणी सेवेचा वापर केल्याने संपूर्ण शेतासाठी फवारणीचा वेळ फक्त 7-8 मिनिटांपर्यंत घटला. हे वेळेची बचत करते, श्रम अवलंबित्व कमी करते आणि सर्व समान फवारणीची व्याप्ती सुनिश्चित करते.
याला पूरक म्हणून, सलाम किसानच्या पीक सल्लागार सेवा आणि पीक दिनदर्शिकेने चंद्रशेखर यांना त्यांच्या शेतीविषयक कामकाजाचे अधिक प्रभावीपणे नियोजन करण्यास मदत केली. सलाम किसानच्या सल्लागाराने कापूस आणि सोयाबीनसह वर्ध्यात घेतलेल्या पाच मुख्य पिकांसाठी सानुकूलित मार्गदर्शन दिले.
त्यांना पीक व्यवस्थापन, कीड नियंत्रण आणि रोग प्रतिबंधक तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन मिळू लागले. या सल्ल्यानुसार, पीक दिनदर्शिकेसह, पेरणी, फवारणी आणि कापणी योग्य वेळी केली जाईल याची खात्री केली. “सलाम किसानच्या मार्गदर्शनामुळे खरा फरक पडला आहे. माझी पिके निरोगी राहिली आहेत, आणि माझे उत्पादन सुधारले आहे,” ते पुढे म्हणाले.
प्लॅटफॉर्मचे मूल्य अधोरेखित करणारा एक गंभीर क्षण अचानक कीटकांच्या प्रादुर्भावाच्या वेळी आला. भूतकाळात, अशा उद्रेकांवर नियंत्रण ठेवणे वेळखाऊ होते आणि मोठे नुकसान टाळण्यासाठी अनेकदा उशीर होत असे. तथापि, सलाम किसानच्या ड्रोन फवारणी सेवेमुळे चंद्रशेखर यांना बाधित भागांवर त्वरित आणि अचूक उपचार करता आले. काही तासांतच, ड्रोन सेवा तैनात करण्यात आली, ज्यामुळे प्रादुर्भाव प्रभावीपणे रोखला गेला आणि संभाव्य 50% पीक नुकसान टळले.
सलाम किसानच्या पाठबळाने, चंद्रशेखर यांनी केवळ त्यांच्या शेतीतील आव्हानांना तोंड दिले नाही तर त्यांचे व्यवहार, सुधारित कार्यक्षमता आणि कमी खर्च देखील सुव्यवस्थित केला आहे. ड्रोन फवारणीमुळे खर्च 30% कमी झाला आणि पारंपारिक पद्धतींच्या तुलनेत 80% पाण्याची बचत झाली, जी टिकून राहण्यासाठी एक महत्त्वाचा घटक आहे. एकेकाळी कठीण वाटणारी कामे-जसे की मंजुरांची व्यवस्था करणे, खात्रीलायक पीक सल्ला मिळणे आणि कृषी तरतूद मिळवणे-आता सोपे, जलद आणि विश्वासार्ह झाले आहे.
सलाम किसानचा प्लॅटफॉर्म शेतकऱ्यांपर्यंत प्रत्यक्ष कृतीयोग्य सल्ला पोहोचवण्यासाठी मातीचे परीक्षण, हवामान विश्लेषण आणि देखरेख यांचे संयोजन करतो. हवामान वृत्त, मातीच्या स्थितीचा अहवाल आणि पीक आरोग्य नमुन्यांमधून रिअल-टाइम डेटाचा फायदा घेऊन, प्लॅटफॉर्म कीटकांचा प्रादुर्भाव किंवा रोगांसारख्या संभाव्य जोखमींचा अंदाज लावतो, वेळेवर बंदोबस्त सुनिश्चित करतो.
त्यांच्या प्रवासावर विचार करताना, चंद्रशेखर सांगतात, “सलाम किसानने माझ्या दैनंदिन शेतीच्या कामांची पद्धत पूर्णपणे बदलली आहे. मी वेळ वाचवतो, मी कमी खर्च करतो आणि माझे उत्पन्न चांगले झाले आहे. शेतकऱ्यांना यशस्वी होण्यासाठी काय आवश्यक आहे हे खरोखर समजून घेणारा भागीदार मिळण्यासारखे आहे.”
सलाम किसानच्या पाठबळाने, चंद्रशेखर 35 जिल्ह्यांमधील 160,000+ पेक्षा जास्त शेतकऱ्यांच्या वाढत्या नेटवर्कमध्ये सामील झाले जे चांगले उत्पादन, कमी इनपुट खर्च आणि शाश्वत शेती पद्धती मिळविण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा लाभ घेत आहेत. चंद्रशेखर यांचे यश पाहून वर्ध्यातील शेजारील शेतकऱ्यांनीही सलाम किसानच्या सेवांचा वापर करण्यास सुरुवात केली आहे, ज्यामुळे शेतकरी समुदायामध्ये सहकार्य आणि प्रगतीची भावना वाढीस लागली आहे.
चंद्रशेखर रोकडे यांची कथा हे आधुनिक तंत्रज्ञान आणि एकात्मिक उपाय शेतकऱ्यांना पारंपारिक आव्हानांवर मात करण्यासाठी कसे सक्षम करू शकतात याचे एक सशक्त उदाहरण आहे. तंत्रज्ञान आणि शेतीमधील कौशल्य यांचा उपयोग करून, सलाम किसान अचूक शेतीमध्ये एक उदाहरण प्रस्थापित करत आहे, चंद्रशेखर यांच्यासारख्या शेतकऱ्यांना अधिक शाश्वत आणि उत्पादक भविष्यात परिवर्तन करण्यास सक्षम करत आहे.
