Hit and Run : देशात ‘हिट अँड रन’ या नव्या कायद्याबाबत ट्रक/बस चालकांच्या संपाचा परिणाम सामान्य जनजीवनावर होऊ लागला होता. याशिवाय देशात दोन मोठे कार्यक्रमही होणार आहेत. एक, 22 जानेवारीला अयोध्येतील राम मंदिरात अभिषेक सोहळा आणि दुसरा, प्रजासत्ताक दिनाचे कार्यक्रम.
केंद्र सरकारच्या उच्चपदस्थ सूत्रांनी सांगितले की, या प्रकरणी गुप्तचर सूचनाही प्राप्त झाल्या आहेत. हा इशारा इतका होता की त्यामुळे सरकारची झोप उडाली. यामुळे केंद्रीय गृहमंत्रालयाला तातडीने ऑल इंडिया ट्रान्सपोर्ट काँग्रेसच्या अधिकाऱ्यांची बैठक घ्यावी लागली. त्या इशारामध्ये देशातील काही राजकीय पक्षांशी संबंधित लोक शेतकरी आंदोलनाच्या धर्तीवर ‘ट्रक/बस चालक संप’ पुढे नेण्याचा प्रयत्न करत असल्याची भीती व्यक्त करण्यात आली होती. उत्तर प्रदेशसह अनेक राज्यांमध्ये या संपाने हिंसक रूप धारण करण्यास सुरुवात केली होती.
समाजवादी पक्षाचे राष्ट्रीय अध्यक्ष अखिलेश यादव यांनी ट्विटरवर लिहिले की, ‘चालक देशाचे चालक बदलतील’. त्यांच्यासोबत भाकरी वाटून घेणारेच चालकांच्या वेदना समजू शकतात, असे यादव म्हणाले. आमच्याप्रमाणेच देशातील आणि राज्यातील जनताही वाहनचालकांविरोधात आणलेल्या ‘काळ्या कायद्या’च्या निषेधार्थ वाहनचालकांच्या पाठीशी उभी आहे. याप्रकरणी अहंकारी भाजप सरकारला बॅक गियर टाकून यू-टर्न घ्यावा लागेल.
काँग्रेस पक्षाचे माजी अध्यक्ष राहुल गांधी यांनी हिट अँड रन कायदा आणि ट्रक चालकांच्या निदर्शनावरून केंद्र सरकारवर हल्लाबोल केला. चर्चेशिवाय कायदे करण्याचा अट्टहास हा लोकशाहीच्या आत्म्यावर सततचा हल्ला असल्याचे ते म्हणाले. जेव्हा 150 हून अधिक खासदारांना निलंबित करण्यात आले, तेव्हा संसदेत शहेनशाहने भारतीय अर्थव्यवस्थेचा कणा असलेल्या चालकांविरुद्ध कायदा केला, ज्याचे घातक परिणाम होऊ शकतात.
मर्यादित कमाई असलेल्या या कष्टकरी वर्गाला कठोर कायदेशीर भट्टीत टाकल्याने त्यांच्या जीवनावर वाईट परिणाम होऊ शकतो. या कायद्याच्या गैरवापरामुळे खंडणीच्या यंत्रणेसह संघटित भ्रष्टाचार होऊ शकतो. व्हीपच्या जोरावर लोकशाही चालवणाऱ्या सरकारला बादशहाचा आदेश आणि न्याय यातील फरक विसरला आहे. प्रियांका गांधी यांनीही याप्रकरणी केंद्र सरकारला कोंडीत पकडण्याचा प्रयत्न केला.
सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सोमवारी ट्रक चालक संपादरम्यान एक गुप्तचर सूचना प्राप्त झाली होती. काही राजकीय पक्षांना हा संप शेतकरी आंदोलनाप्रमाणे पुढे न्यायचा होता. विशेषत: उत्तर प्रदेश, बिहार, पश्चिम बंगाल, महाराष्ट्र, हरियाणा, पंजाब, राजस्थान, तेलंगणा, ओडिशा, मध्य प्रदेश आणि तामिळनाडूसह इतर अनेक राज्यांमध्ये संप लांबवण्याची तयारी सुरू होती.
राष्ट्रीय महामार्ग रोखण्याबरोबरच अवजड वाहने रेल्वे ट्रॅकवर उभी करण्याबाबतही सतर्कतेचा इशारा देण्यात आला होता. हा संप पुढे गेला असता तर केंद्र सरकारच्या दोन मोठ्या घटना धोक्यात आल्या असत्या. एक, राम मंदिराचा प्राणप्रतिष्ठा कार्यक्रम आणि दुसरा प्रजासत्ताक दिनाचा सोहळा. देशभरातून लाखो लोक अयोध्येत पोहोचणार आहेत. संपाच्या काळात जीवनावश्यक वस्तू आणि बांधकामाशी संबंधित वस्तू तेथे पोहोचणे कठीण झाले असते.
अशा अलर्टनंतर केंद्रीय गृह मंत्रालय सतर्क झाले. सर्वप्रथम ऑल इंडिया मोटर अँड गुड्स ट्रान्सपोर्ट असोसिएशनच्या अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधण्यात आला. असोसिएशनचे अध्यक्ष राजेंद्र कपूर यांच्यामार्फत तातडीने आवाहन करण्यात आले. राजेंद्र कपूर यांनी सर्व वाहतूक चालक आणि मालकांना आवाहन करत चर्चेतून या समस्येवर तोडगा काढणे शक्य असल्याचे सांगितले. सर्वांनी संयमाने काम करावे. हे कायदे लागू झाले तरी ते १ एप्रिल २०२४ पासून लागू होतील. चालकांची बाजू सरकारसमोर जोरदारपणे मांडली जाणार आहे.
मंगळवारी सायंकाळी उशिरा ऑल इंडिया ट्रान्सपोर्ट काँग्रेस आणि गृह मंत्रालय यांच्यात हिट अँड रनच्या नवीन कायद्याबाबत दीर्घ चर्चा झाली. केंद्रीय गृहसचिव अजय भल्ला यांनीही निवेदन जारी केले. ते म्हणाले, आज आपण ऑल इंडिया ट्रान्सपोर्ट काँग्रेसच्या प्रतिनिधींशी चर्चा केली आहे. नवीन कायदे आणि तरतुदींची अद्याप अंमलबजावणी झालेली नाही, हे सरकारला कळवायचे आहे.
आम्ही हे देखील सांगू इच्छितो की भारतीय न्यायिक संहितेच्या कलम 106 (2) ला लागू करण्यापूर्वी, ऑल इंडिया ट्रान्सपोर्ट काँग्रेसशी सल्लामसलत केल्यानंतरच निर्णय घेतला जाईल. यानंतर ट्रक/बस चालकांचा संप मागे घेण्यात आला. नवीन कायद्यानुसार, एखाद्या व्यक्तीचा हिट अँड रनमुळे मृत्यू झाला आणि आरोपी चालक पोलिसांना न सांगता घटनास्थळावरून पळून गेला तर त्याला 10 वर्षांची शिक्षा होऊ शकते.
सात लाख रुपयांच्या दंडाचीही तरतूद आहे. या प्रकरणात आरोपी चालकाला पोलीस ठाण्यातून जामीन मिळणार नाही. पूर्वीचा कायदा अतिशय मवाळ होता. बेदरकारपणे गाडी चालवल्यामुळे एखाद्याचा मृत्यू झाल्यास दोन वर्षांच्या शिक्षेची तरतूद आहे. आरोपी चालकाला पोलीस ठाण्यातून जामीनही मिळायचा.
