कतार देशात ८ भारतीय माजी नौसैनिकांना फाशीची शिक्षा…या प्रकरणात केव्हा आणि काय घडले…आता पुढील पर्याय काय आहेत?

न्युज डेस्क : आखाती देश कतारमधून गुरुवारी धक्कादायक बातमी समोर आली. खरे तर येथील न्यायालयाने आठ माजी भारतीय नौदलाच्या कर्मचाऱ्यांना फाशीची शिक्षा सुनावली आहे. भारत सरकारनेही या निर्णयावर आश्चर्य व्यक्त केले आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, आम्हाला फाशीच्या शिक्षेच्या निर्णयामुळे खूप धक्का बसला आहे आणि आम्ही सविस्तर निकालाची वाट पाहत आहोत.

ज्या प्रकरणात माजी नौसैनिकांना फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली आहे ते प्रकरण सुमारे एक वर्ष जुने आहे. या वृत्तानंतर भारत सरकारने कायदेशीर पर्याय शोधण्यास सुरुवात केली आहे, तर दुसरीकडे माजी नौसैनिकांचे कुटुंबीयही मदतीसाठी याचना करत आहेत.

चला जाणून घेऊया कोणत्या प्रकरणात माजी नौसैनिकांना फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली आहे? ही बाब किती जुनी आहे? आत्तापर्यंत काय झाले? पुढे काय होऊ शकते? समजून घ्या…

कोणत्या प्रकरणात माजी नौसैनिकांना फाशीची शिक्षा देण्यात आली आहे?
अल दाहरा कंपनीतील आठ निवृत्त भारतीय कर्मचाऱ्यांना कतारची राजधानी दोहा येथे फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली आहे. कतारच्या कोर्ट ऑफ फर्स्ट इन्स्टन्सने हा निर्णय दिला आहे. या सर्वांवर पाणबुडीच्या कार्यक्रमात कथितपणे हेरगिरी केल्याचा आरोप होता. म्हणजे इस्रायलच्या मदतीसाठी हेरगिरी केल्याप्रकरणी दोषी आढळलेल्या आठ भारतीय माजी नौदल अधिकाऱ्यांना कतारने फाशीची शिक्षा सुनावली आहे, मात्र कतारने याबाबत कधीही जाहीरपणे काहीही सांगितले नाही.

वृत्तानुसार, सेवानिवृत्तीनंतर हे सर्व खलाशी कतारच्या दाहरा ग्लोबल टेक्नॉलॉजी अँड कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेसमध्ये काम करत होते. ही कंपनी कतारी एमिरी नौदलाला प्रशिक्षण आणि इतर सेवा पुरवते. कंपनी स्वतःचे वर्णन कतार संरक्षण, सुरक्षा आणि इतर सरकारी संस्थांचे स्थानिक भागीदार म्हणून करते.

हा माजी सागरी कोण आहे?
ज्यांच्या विरोधात हा निर्णय घेण्यात आला आहे त्यात निवृत्त कमांडर पूर्णेंदू तिवारी यांचाही समावेश आहे. पूर्णेंदू हे एक भारतीय प्रवासी आहेत ज्यांना 2019 मध्ये प्रवासी भारती सन्मान पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते. दहरा कंपनीच्या वेबसाईटवर नोंदवलेल्या माहितीनुसार (आता सध्या नाही) पूर्णांदू तिवारी यांनी भारतीय नौदलात अनेक मोठ्या जहाजांची कमान सांभाळली आहे.

आणखी एक कमांडर सुगुणाकर पाकला यांनी भारतीय नौदलात उत्कृष्ट प्रवास केला आहे जो त्यांच्या सामाजिक कार्यासाठी देखील ओळखला जातो. यामुळेच त्याचे कुटुंबीय आणि मित्रमंडळींचा या निर्णयावर विश्वास नाही. सुगुणाकर यांचे शालेय शिक्षण विझियानगरम येथील कोरुकोंडा सैनिक शाळेत आणि नंतर विशाखापट्टणम स्टील प्लांट येथील केंद्रीय विद्यालयात झाले. सुगुणाकर वयाच्या १८ व्या वर्षी नौदलात दाखल झाले. आपल्या कारकिर्दीत त्यांनी नौदल अभियांत्रिकी कॉर्प्समध्ये विविध युनिट्स आणि जहाजांवर सेवा केली. खलाशी म्हणून सुगुणाकर यांनी मुंबई, अंदमान आणि निकोबार बेटे आणि विशाखापट्टणम येथे काम केले. सुगुणाकर 2013 मध्ये नौदलातून निवृत्त झाले आणि नंतर अल्दहरा कंपनीत रुजू झाले. गेल्या वर्षी अटक झाली तेव्हा सुगुणाकर हे कंपनीचे संचालक म्हणून कार्यरत होते.

अमित नागपाल हे नौदलात कमांडर राहिले आहेत. अमित त्याच्या सेवेदरम्यान त्याच्या संवाद आणि इलेक्ट्रॉनिक युद्ध कौशल्यासाठी ओळखला जातो. नौदलात कमांडर असलेले संजीव गुप्ता यांना तोफखान्याशी संबंधित बाबींमध्ये नैपुण्य होते.

सौरभ वशिष्ठ यांनी नौदलात कॅप्टन पद भूषवले आहे. सौरभ यांनी त्यांच्या सेवेत तांत्रिक अधिकारी म्हणून काम केले आहे. शिक्षा सुनावण्यात आलेला बिरेंद्र कुमार वर्मा नौदलात कॅप्टन होता. बिरेंद्र कुमार हे नेव्हिगेशन आणि दिग्दर्शनात तज्ञ मानले जातात. कॅप्टन नवतेज गिलचे वडील आर्मी ऑफिसर होते. नवतेज हा मूळचा चंदिगडचा असून त्याला राष्ट्रपती सुवर्णपदकाने सन्मानित करण्यात आले. हा सन्मान त्यांना सर्वोत्कृष्ट कॅडेट म्हणून देण्यात आला. शेवटचे सदस्य रागेश गोपाकुमार यांच्याबद्दल सांगायचे तर त्यांनी नौदलात खलाशी म्हणून काम केले.

हे प्रकरण किती जुने आहे, आत्तापर्यंत काय झाले?
ऑगस्ट 2022: हे प्रकरण 30 ऑगस्ट रोजी पहिल्यांदा उघडकीस आले जेव्हा कतारची गुप्तचर संस्था ‘नॅशनल सिक्युरिटी ब्युरो’ ने आठ माजी नौदल अधिकाऱ्यांना अटक केली. त्याला कोणत्याही आरोपाशिवाय ताब्यात घेऊन एकांतात पाठवण्यात आले. मात्र, त्याच्यावर हेरगिरीचा आरोप असल्याचे मीडिया रिपोर्ट्समध्ये म्हटले आहे.

सप्टेंबर २०२२: तुरुंगात असलेल्या अधिकाऱ्यांच्या वतीने प्रथमच जामीन याचिका दाखल करण्यात आली, ती फेटाळण्यात आली.

ऑक्टोबर 2022: पूर्णेंदू तिवारी यांची बहीण डॉ. मीतू भार्गव यांनी 27 ऑक्टोबर रोजी केलेल्या ट्विटद्वारे ही घटना सार्वजनिक झाली. या पोस्टमध्ये नीतू यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, परराष्ट्र मंत्रालय आणि इतर कॅबिनेट मंत्र्यांकडे मदत मागितली होती.

नोव्हेंबर २०२२: आठ माजी अधिकाऱ्यांच्या कुटुंबीयांनी दोहा येथील भारतीय दूतावासाच्या अधिकाऱ्यांची भेट घेतली. यानंतर, भारतीय दूतावासाने सांगितले होते की ते कतारमधील भारतीय नागरिकांच्या कोणत्याही तातडीच्या कॉन्सुलर समस्या किंवा तक्रारींचे निराकरण करण्यास तयार आहेत.

जानेवारी २०२३: कतारमधील भारतीय राजदूत दीपक मित्तल यांनी आठ माजी भारतीय नौदल अधिकाऱ्यांची भेट घेतली.

मार्च 2023: 25 मार्च रोजी आठ माजी भारतीय नौदलाच्या सैनिकांविरुद्ध आरोप दाखल करण्यात आले. दरम्यान, पहिली सुनावणी झाली, ज्यामध्ये या खटल्यासाठी नियुक्त करण्यात आलेले बचाव पक्षाचे वकीलही सहभागी झाले होते.

जून २०२३: या खटल्याची दुसऱ्यांदा सुनावणी झाली.

ऑक्टोबर 2023: यावर्षी 1 ऑक्टोबर रोजी, कतारमधील राजदूत दीपक मित्तल यांनी तुरुंगातील लोकांची भेट घेतली. कॉन्सुलर ऍक्सेस मिळाल्यानंतर मित्तल यांनी ही बैठक घेतली. 26 ऑक्टोबर रोजी, कतारच्या प्रथम उदाहरण न्यायालयाने सर्व आठ माजी नौसैनिकांना फाशीची शिक्षा सुनावली.

आता पुढे काय होणार?
भारताच्या परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाने निकालानंतर सांगितले की, फाशीच्या शिक्षेमुळे ते अत्यंत धक्कादायक आहेत आणि निकालाच्या अधिक तपशीलाची वाट पाहत आहेत. मंत्रालयाने सांगितले की, ‘आम्ही कुटुंबातील सदस्य आणि कायदेशीर टीमच्या संपर्कात आहोत. आम्ही सर्व कायदेशीर पर्यायांचा विचार करत आहोत.

परराष्ट्र मंत्रालयाने पुढे सांगितले की ते या प्रकरणाला खूप महत्त्व देत आहे आणि त्यावर बारकाईने लक्ष ठेवत आहे. सर्व कॉन्सुलर आणि कायदेशीर सहाय्य प्रदान करणे सुरू ठेवेल. कतारी अधिकार्‍यांकडेही हा निर्णय मांडणार आहे.

As Qatar sentences 8 Indian nationals to death, external affairs minister Dr S Jaishankar's statement to the parliament in December last year goes viral#Qatar #India #QatarIndia #SJaishankar pic.twitter.com/VAWjGqdXf8

— WION (@WIONews) October 27, 2023